David Lynch: Eşsiz bir film yapımı mirası devam ediyor

Twin Peaks'ın pilot bölümünde David Lynch, bir lise ortamında günlük yaşamın sıradan ritimlerini ustaca yakalar. Bir kız sigara gizlice girer, bir çocuk müdürün ofisine çağırılır ve bir öğretmen devam eder. Bir polis memuru sınıfa girdiğinde ve öğretmene fısıldadığında sahne aniden değişir. Bir çığlık havayı deliyor ve pencereden bir öğrenci avluya koşarken görülüyor. Öğretmen, yaklaşmakta olan bir duyuruya işaret ederek gözyaşlarını tutmaya çalışır. Daha sonra Lynch'in kamerası boş bir koltuğa odaklanıyor, çünkü iki öğrenci bilerek bir bakış attı ve arkadaşları Laura Palmer'ın öldüğünü fark ediyor.

Lynch'in çalışması, yüzey seviyesi detaylarına titiz ilgisiyle ünlüdür, ancak normalliğin kaplamasının altındaki rahatsız edici gerçekleri ortaya çıkararak sürekli olarak daha derine iner. Twin Peaks'tan gelen bu sahne, kariyerinin tematik özünü kapsar ve sıradan olanı olağanüstü ile harmanlar. Bununla birlikte, Lynch'in yirmi yılı aşkın bir süredir geniş çalışma grubundaki birçok ikonik andan sadece bir tanesi. Her fan, tekil sesinin çeşitli çekiciliğini yansıtan farklı bir favoriye sahip olabilir.

"Lynchian" terimi, kolay kategorizasyona meydan okuyan rahatsız edici, rüya benzeri bir kaliteyle eş anlamlı hale geldi. Lynch'in sanata benzersiz katkısının bir kanıtıdır, daha geniş, daha yaygın bir yönelim bozukluğu duygusu yakalayan "Kafkaesque" e benzer. Böyle farklı bir sanatçının geçmesi, çalışmalarının onlarla yankılanmasının sayısız yollarını takdir eden hayranlar tarafından derinden hissedilir.

Tomurcuklanan film meraklıları için, Eraserhead'i izlemek bir geçit törenidir. Bu gelenek, bir gencin ve kız arkadaşı tarafından kanıtlandığı gibi nesiller boyunca devam eder, ikiz zirveleri aşırı izlemeyi seçerek, 2. sezonun Windom Earle dönemine ulaşır. Lynch'in çalışması zamansız kalır ve garip olanlarla harmanlanır. Bu, bir çocuğun yatak odasının 1950'leri çağrıştırdığı, ancak gerçeküstü, linç yaprağı bir evren içinde var olduğu Twin Peaks: The Return (2017) 'de belirgindir.

Nostalji güdümlü projelerin Hollywood trendine rağmen, Lynch'in İkiz Tepeleri: Dönüş beklentilerine meydan okudu ve izleyicileri orijinal dizilerden kilit karakterleri yeniden tanıtmadan şaşkın bıraktı. Bu yaklaşım özünde Lynchian'dı. Lynch, Dune'de olduğu gibi geleneksel Hollywood normlarına uyduğunda, sonuç, Max Evry'nin kargaşa içindeki bir başyapıt olan Max Evry'nin kitabında ayrıntılı olarak açıklandığı gibi imza tarzının ve filmin destansı anlatısının eşsiz bir karışımıydı.

Lynch'in filmleri, ana cazibeye yakın olsa da, derinden hareket eden ve rahatsız edici bir tarihsel bağlamda yer alan Fil Adamında görüldüğü gibi, rahatsız edici bir güzellik içerir. Bu güzellik ve rahatsızlık karışımı Lynch'in çalışmalarının ayırt edici özelliğidir.

Lynch'in filmlerini türlere veya tropiklere kategorize etmeye çalışmak boşuna, ancak kendine özgü tarzı açıktır. Çalışmaları, kendimizin altındaki bir dünyaya girer, genellikle gizli gerçekleri ortaya çıkarmak için perdeyi geri çeker. Blue Velvet bunu örneklendirir ve karanlık, gerçeküstü bir yeraltı dünyasıyla görünüşte pastoral bir ayarı yan yana koyar. Lynch'in Oz Sihirbazı da dahil olmak üzere etkileri, çoğaltılması muhtemel olmayan benzersiz bir sinematik dile katkıda bulunur.

Lynch'in etkisi çağdaş film yapımcılarına uzanıyor. Jane Schoenbrun's I TV Glow'u (2024) gördüm, Lynch'in stilini anımsatan bir sahneye sahip, ikiz zirvelerden esinlenerek. Yorgos Lanthimos, Robert Eggers, Ari Aster, David Robert Mitchell, Emerald Fennell, Richard Kelly, Rose Glass, Quentin Tarantino ve Denis Villeneuve gibi diğer yönetmenlerin hepsi Lynch'in gerçekte ve diğer dünyanın kuyularından çekildi.

David Lynch'in mirası sadece filmlerinde değil, gelecek nesil film yapımcıları üzerindeki etkisinde. Yüzeyin altındaki katmanları keşfetmeye devam ederken, her zaman algılarımıza meydan okuyan ve bizi esrarengiz dünyasına davet eden "Lynchian" unsurları arayacağız.

David Lynch ve Jack Nance, Eraserhead setinde.